Εντός, εκτός και επί τα αυτά
Εποχή
μετακινήσεων. Έλειπα και θα ξαναλείψω –αυτή τη φορά δυστυχώς χωρίς
καθόλου πρόσβαση στο διαδίκτυο-, οπότε σκέφτηκα να σας αφήσω για
συντροφιά κάποιες σκέψεις του Φερνάντο Πεσσόα περί ταξιδιών, από το «Βιβλίο της ανησυχίας» (μετ. Άννυ Σπυράκου):
«Τι είναι το ταξίδι και σε τι χρησιμεύει; Όλα τα ηλιοβασιλέματα είναι ηλιοβασιλέματα, δεν υπάρχει λόγος να πάει να το διαπιστώσει κανείς στην Κωνσταντινούπολη. Η αίσθηση της ελευθερίας που γεννούν τα ταξίδια; Μπορώ να την γευτώ πηγαίνοντας από τη Λισαβώνα στην Μπενφίκα, και μάλιστα πολύ πιο έντονα από αυτόν που πάει από τη Λισαβώνα στην Κίνα, γιατί αν η ελευθερία δεν υπάρχει μέσα μου, δεν υπάρχει, για μένα, σε κανένα μέρος του κόσμου. (…)
Ο Κοντιγγιάκ αρχίζει έτσι το περίφημο βιβλίο του: «Όσο ψηλά κι αν ανεβαίνουμε, όσο χαμηλά κι αν κατέβουμε, ποτέ δεν βγαίνουμε από τις ίδιες μας τις αισθήσεις». Ποτέ δεν αποβιβαζόμαστε από τον εαυτό μας. Ποτέ δεν φτάνουμε στον άλλο παρά μόνο αν αλλοτριωθούμε από την ίδια μας την ευαίσθητη φαντασία. Τα αληθινά τοπία είναι αυτά που μόνοι μας φτιάχνουμε, γιατί έτσι είμαστε εμείς οι θεοί τους και τα βλέπουμε όπως στ’ αλήθεια είναι, δηλαδή έτσι όπως δημιουργήθηκαν. (…)
Όποιος διέσχισε όλες τις θάλασσες, δεν διέσχισε τελικά παρά τη μονοτονία του εαυτού του. Έχω κιόλας διασχίσει περισσότερες θάλασσες απ’ όλους. (…)
Στις χώρες που οι άλλοι ταξιδεύουν, πάνε ανώνυμοι, ξένοι προσκυνητές. Στις χώρες που πήγα εγώ, δεν γεύτηκα μόνο τις μυστικές χαρές του άγνωστου ταξιδιώτη, αλλά και τη μεγαλοπρέπεια του βασιλιά που εκεί βασιλεύει, το λαό που εκεί ζει τα δικά του έθιμα, την ιστορία ολόκληρη αυτού του έθνους και των άλλων. Τοπία, σπίτια, όλα τα είδα, γιατί όλα ήμουν, εν Θεώ ποιημένα από την ουσία της ίδιας μου της φαντασίας.»
Και αλλού:
«Στην πραγματικότητα η άκρη του κόσμου, όπως και η αρχή του, είναι η προσωπική μας σύλληψη του κόσμου. Μέσα μας είναι που τα τοπία έχουν τοπίο. (…)
Τα ταξίδια είναι οι ίδιοι οι ταξιδιώτες. Αυτό που βλέπουμε, δεν είναι αυτό που βλέπουμε, είναι αυτό που είμαστε.»
Ακραίος υποκειμενισμός; Ίσως… Αλλά πάλι…
Εν αναμονή των διαφωνιών ή συμφωνιών σας, μέχρι να ξανασυναντηθούμε, να περνάτε καλά και… εν ελευθερία!... :)
«Τι είναι το ταξίδι και σε τι χρησιμεύει; Όλα τα ηλιοβασιλέματα είναι ηλιοβασιλέματα, δεν υπάρχει λόγος να πάει να το διαπιστώσει κανείς στην Κωνσταντινούπολη. Η αίσθηση της ελευθερίας που γεννούν τα ταξίδια; Μπορώ να την γευτώ πηγαίνοντας από τη Λισαβώνα στην Μπενφίκα, και μάλιστα πολύ πιο έντονα από αυτόν που πάει από τη Λισαβώνα στην Κίνα, γιατί αν η ελευθερία δεν υπάρχει μέσα μου, δεν υπάρχει, για μένα, σε κανένα μέρος του κόσμου. (…)
Ο Κοντιγγιάκ αρχίζει έτσι το περίφημο βιβλίο του: «Όσο ψηλά κι αν ανεβαίνουμε, όσο χαμηλά κι αν κατέβουμε, ποτέ δεν βγαίνουμε από τις ίδιες μας τις αισθήσεις». Ποτέ δεν αποβιβαζόμαστε από τον εαυτό μας. Ποτέ δεν φτάνουμε στον άλλο παρά μόνο αν αλλοτριωθούμε από την ίδια μας την ευαίσθητη φαντασία. Τα αληθινά τοπία είναι αυτά που μόνοι μας φτιάχνουμε, γιατί έτσι είμαστε εμείς οι θεοί τους και τα βλέπουμε όπως στ’ αλήθεια είναι, δηλαδή έτσι όπως δημιουργήθηκαν. (…)
Όποιος διέσχισε όλες τις θάλασσες, δεν διέσχισε τελικά παρά τη μονοτονία του εαυτού του. Έχω κιόλας διασχίσει περισσότερες θάλασσες απ’ όλους. (…)
Στις χώρες που οι άλλοι ταξιδεύουν, πάνε ανώνυμοι, ξένοι προσκυνητές. Στις χώρες που πήγα εγώ, δεν γεύτηκα μόνο τις μυστικές χαρές του άγνωστου ταξιδιώτη, αλλά και τη μεγαλοπρέπεια του βασιλιά που εκεί βασιλεύει, το λαό που εκεί ζει τα δικά του έθιμα, την ιστορία ολόκληρη αυτού του έθνους και των άλλων. Τοπία, σπίτια, όλα τα είδα, γιατί όλα ήμουν, εν Θεώ ποιημένα από την ουσία της ίδιας μου της φαντασίας.»
Και αλλού:
«Στην πραγματικότητα η άκρη του κόσμου, όπως και η αρχή του, είναι η προσωπική μας σύλληψη του κόσμου. Μέσα μας είναι που τα τοπία έχουν τοπίο. (…)
Τα ταξίδια είναι οι ίδιοι οι ταξιδιώτες. Αυτό που βλέπουμε, δεν είναι αυτό που βλέπουμε, είναι αυτό που είμαστε.»
Ακραίος υποκειμενισμός; Ίσως… Αλλά πάλι…
Εν αναμονή των διαφωνιών ή συμφωνιών σας, μέχρι να ξανασυναντηθούμε, να περνάτε καλά και… εν ελευθερία!... :)
(το έργο είναι της Μαριέλας Κωνσταντινίδου)
.jpg)
